Του Σταύρου Εμ. Πνευματικάκη*
Η παγκόσμια κρίση που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα, πρωτόγνωρη για την ανθρωπότητα, αναμένεται να αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό που προέχει αυτή τη στιγμή, είναι να περιοριστούν τα μέγιστα οι απώλειες ανθρώπινων ζωών. Το δράμα της γειτονικής Ιταλίας αλλά και της Ισπανίας, μας έχει συγκλονίσει. Δεν μπορούμε όμως παρά να σκεφτόμαστε και την επόμενη μέρα. Μια επόμενη μέρα που αναμένεται ιδιαίτερα δύσκολη για όλους. Για τη χώρα μας, μια χώρα που μόλις βγήκε από την δεκαετή λαίλαπα των μνημονίων, με μια οικονομία που στηρίζεται στα πήλινα πόδια του τουρισμού και των υπηρεσιών, η ανάρρωση αναμένεται ακόμα δυσκολότερη. Σε αντίθεση με τις προαναφερθέντες χώρες που, παρόλο που δέχονται βαρύτατο χτύπημα, λόγω της ισόρροπης δομής της οικονομίας τους, αναμένεται να επανέλθουν συντομότερα.
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει κλάδος που να μην πληγεί στο μέγιστο βαθμό. Υπό αυτή την έννοια, οι προ ημερών εξαγγελίες του Πρωθυπουργού ότι εκτός των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και οι επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι θα ενταχθούν στα μέτρα στήριξης, έγινε δεκτή με ανακούφιση.
Ανακούφιση, η οποία διαψεύστηκε τις αμέσως επόμενες μέρες, καθώς κλάδοι όπως των μηχανικών βρίσκονταν εκτός των πληττόμενων κλάδων. Κι όταν αργότερα μπήκαν, ο τρόπος στήριξης ήταν άκρως προσβλητικός. Μέσω βάουτσερ κατάρτισης, όσοι παρακολουθήσουν εκπαιδευτικό πρόγραμμα τηλεργασίας θα έχουν τη δυνατότητα να εισπράξουν 600 €, σε δύο δόσεις των 400 € & 200€.
Είναι άκρως προσβλητικό, γιατί όλοι οι κλάδοι επιστημόνων είναι από τους πλέον καταρτισμένους ψηφιακά. Οι μηχανικοί εδώ και καιρό για όλες τις μελέτες τους χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες του ΤΕΕ, ενώ ακόμη και οι διαδικασίες για τις οικοδομικές άδειες πλέον διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά. Ακόμη και οι υπηρεσίες που απαιτούν κατάθεση εντύπων, παράλληλα πλέον ζητούν όλο το υλικό και σε ηλεκτρονική μορφή. Αντίστοιχα και οι υπόλοιπες ειδικότητες, γιατροί, δικηγόροι, κλπ.
Αυτό δε σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζεται η αξία της εκπαίδευσης, ούτε ότι τα ξέρουμε όλα, όμως αυτή τη στιγμή ζούμε σε ειδικές, πρωτόγνωρες συνθήκες, αυτό που ζητάνε οι επιστήμονες μέσω μιας τυπικής (γιατί τέτοια είναι) στήριξης, είναι ότι το κράτος αναγνωρίζει την προσφορά τους και σε αυτή τη δύσκολη στιγμή βρίσκεται δίπλα τους με τις περιορισμένες δυνατότητές του. Η τηλεκπαίδευση μπορεί να περιμένει.
Η κοροϊδία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν ο υπουργός Εργασίας Βρούτσης, κατά την αναγγελία του μέτρου, αναφέρει ότι σε περίπτωση που η κρίση συνεχιστεί για τον μήνα Μάιο θα είναι και οι επιστήμονες δικαιούχοι του επιδόματος των 800 €. Μετά το μαστίγιο, το καρότο…
Αλλά είναι λογικό, όταν η συνδικαλιστική ηγεσία του κλάδου διαχρονικά λειτουργεί με κομματικά κριτήρια. Η κοινή κομματική στέγη της σημερινής κυβέρνησης και του προέδρου του ΤΕΕ, έχει αμβλύνει τα αντανακλαστικά του, με αποτέλεσμα η αρκετά ήπια ανακοίνωση του ΤΕΕ να βγει 3 ημέρες μετά τις ανακοινώσεις του υπουργείου, για τα μάτια του κόσμου. Όταν για όλους πλέον θεωρείται δεδομένη η συγκεκριμένη μορφή επιχορήγησης.
Πέρα όμως από τα παραπάνω ζητήματα άμεσης επιβίωσης και αξιοπρέπειας, ως Έλληνες μηχανικοί θα πρέπει να ανοίξουμε τη συζήτηση για την επόμενη μέρα της Ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Μέχρι στιγμής, η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού, οι φαντασμαγορικές επενδύσεις σε καζίνο και mall, η εμμονή στις ξένες επενδύσεις, δημιουργούσαν μια ψευδαίσθηση ανάπτυξης, ώσπου έρχεται ένας ιός να τινάξει τα πάντα στον αέρα και να δείξει ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός». Παράλληλα, φαίνονται και τα όρια του μοντέλου της παγκοσμιοποίησης, «παιδί» την οποίας είναι κατεξοχήν ο φονικός ιός: όσο περισσότερο διεθνοποιημένη στον κλάδο των υπηρεσιών είναι μια οικονομία, τόσο ευκολότερα προσβάλλεται. Γι’ αυτό και παρατηρούμε τη ραγδαία εξάπλωση της πανδημίας σε μητροπόλεις του τουρισμού ή του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου (Μιλάνο, Βαρκελώνη, Νέα Υόρκη, Λονδίνο, κλπ). Και όσο περισσότερο στηρίζεται η οικονομία μιας χώρας σε υπηρεσίες, χωρίς ενδογενή παραγωγική βάση, τόσο δυσκολότερα θα ανακάμψει.
Με τις δυσοίωνες προβλέψεις για τον τουρισμό, το φετινό καλοκαίρι θα είναι αποκαλυπτικό. Αυτό το παρασιτικό μοντέλο, που σε συνθήκες κρίσης δείχνει τα περιορισμένα όριά του και δεν αμφισβητήθηκε –αντιθέτως γιγαντώθηκε- τα χρόνια της μνημονιακής καταστροφής, είναι καιρός να μπει σε σοβαρή συζήτηση και να αναθεωρηθεί. Είναι προφανές, ότι οι οικονομικές συνέπειες της κρίσης θα είναι πολύ βαρύτερες για οικονομίες στηριζόμενες σε υψηλό βαθμό στον τριτογενή τομέα.
Η παρούσα κρίση κάνει επιτακτική την ανάγκη αλλαγής προσανατολισμού του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Η ανάγκη ισόρροπης ανάπτυξης, ανάμεσα στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα, σε συνθήκες ενδογενούς παραγωγικής αναγέννησης της χώρας, είναι πλέον αναγκαία για την επιβίωσή μας ως λαός. Η στήριξη των μικρομεσαίων παραγωγικών επιχειρήσεων, των νέων επιστημόνων και ερευνητών, αλλά και η παραγωγική κατεύθυνση των δημοσίων επενδύσεων και των ευρωπαϊκών πόρων, είναι η μόνη επιλογή που έχουμε ώστε ο λαός μας να αποκτήσει την απαραίτητη αυτοπεποίθηση και να συμμετάσχουμε ως χώρα ισότιμα στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι. Να αναβιώσει ξανά η μαστορική και η δημιουργικότητα που οδήγησε στον αναπτυξιακό οργασμό του μεσοπολέμου, πριν αυτό διακοπεί βίαια από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και θαφτεί οριστικά από το μεταπολεμικό, μεταπρατικό και παρασιτικό Ελληνικό Κράτος. Τώρα είναι η ευκαιρία η Ελλάδα να “καβαλήσει” το κύμα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης κι οι όποιες εξαγγελίες γι’ αυτό να μην παραμείνουν λόγια του αέρα.
* Μηχανολόγος Μηχανικός, μέλος Διοικούσας του ΤΕΕ ΤΔΕ